Okumayı öğrenmeye başladığımızdan itibaren hayatımız hep bir şeyleri okuyarak geçiyor desek herhalde yanılmış olmayız. Kahvaltı masasındaki gıda ambalajlarının üzerindeki yazılar, asansördeki kat numaraları, ulaşımımız esnasında kullandığımız güzergâh üzerinde bulunan yönlendirici levhalar, cadde isimleri, sokak adları ve daha nicesi… ama bunların içerisinde öyle bir şey var ki; kimisi ondan düşmandan kaçar gibi kaçıyor, kimisi de hava ve su gibi onsuz yapamıyor: kitaplar.
Yapılan bir işin doğru olması kadar doğru bir şekilde yapılması da önemlidir. Kitap okumak, hiç kitap okumamaktan tabi ki daha doğru olsa da kitap okumanın doğru bir şekilde yapılması, kitaplardan alınacak verimi asgari seviyeden azami seviyeye doğru arttıracaktır.
Gelin şimdi maddeler halinde daha verimli kitap okuması nasıl yapılır hep beraber inceleyelim.
- Doğru Zamanlama
Hepimiz zaman zaman bu soru ile karşılaşmış ya da bu soruya verilen cevap ile muhatap olmuşuzdur;
– Boş zamanlarında ne yapıyorsun?
– Kitap okuyorum!
Hatırladınız değil mi? En başta bu yanlışı şöyle düzeltmek icap ediyor: “Kitap okumak boş zaman işi değildir. Kitap okumaya özel zaman ayırmak gerekir.” Kitaplarla dostluk kurmamız için bu böyle olmalıdır. Dostlarımız ile sadece boş zamanlarımızda mı görüşürüz, yoksa onlara özel olarak vakit mi ayırırız? Bu denklemi düzgün kurabiliyorsak, kitaplarla olan hukukumuzu bir üst seviyeye taşımışız demektir.
- Doğru Mekân
Gürültü, ses, ışık, kalabalık, okuma mekanının elverişsizliği okumayı engellediği gibi performansı da etkiler. Bu nedenle “özel” olarak vakit ayırdığımız kitap okuma saatlerimizde; mekânın sessiz, havadar, yeterince ve düzgün bir şekilde ışıklandırılmış olmasını tercih etmeliyiz.
- Yazar Hakkında Araştırma
Okumayı planladığımız yazarın evveliyatında ve mevcut durumundaki fikri yapısını bilmek, yazarın ilgili kitapta anlatmak istediği mesajların daha doğru kavranmasını sağlayacaktır.
- Kitap Hakkında Araştırma
Bilgiye ulaşmak günümüzde kolay olduğu kadar, tüketilmesi mümkün olmayacak kadar çok sayıda da bilgi kaynağı ile karşı karşıyayız. Bu yüzden sayılı ömrümüz içerisindeki kısıtlı zamanımızı boşa harcamamak adına bir kitabı okumaya niyetlenip henüz tedarik etmedi isek mutlaka hakkında araştırma yapmalı, eleştirmenler tarafından kitap hakkında yapılan yorumları okumalı ve daha doğru veya daha iyi bir öneri varsa kesinlikle o alternatifi değerlendirmeliyiz.
- Hangi Tür Kitap Ne Şekilde Okunur
Bir polisiye romanını okumak için sabah namazından sonraki en kıymetli vakit yanlış olacağı gibi, ilmi olarak faydalanma amacıyla okumak istediğiniz bir kitabı da haftalarca sürüncemede bırakmak, o kitaptan alınacak verimi düşürecektir. Bu hususta genellikle kitabın içindekiler sayfasına göz atılması, nasıl bir bölüm yapısına sahip olduğunun incelenmesi ve azami olarak istifade edebilmek için buna uygun bir okuma planı çıkartılması iyi olacaktır.
- Not Alın
Not tutmanın amacı, ileride bir sebeple kaynak olarak kullanılacak bilgi dağarcığı oluşturmaktır diyebiliriz. Dolayısıyla iyi bir planlama, düzgün bir not alma sistemi geliştirme ve bu notlarımızı muhafaza etmemiz hususları ön plana çıkmaktadır. Kitabın mülkiyetinin değişme sıkıntısı yoksa üzerini çizip notlar alabilir, emanet kitap okuyorsanız notlarınızı düzenli olarak tutacağınız başka bir not defteri kullanabilirsiniz.
Not tutmak, ileride o notlara dönüp baktığınızda konunun bütününü hatırlamanıza büyük oranda yardımcı olacağı gibi okunan bilgilerin hafızada kalıcı yer edinmesini de sağlayacaktır.
- Kitap Tahlili Yapın
Okuduğunuz kitaplar üzerine o kitabı daha önce okuyanlarla ya da kitabı okumasa da kitapta işlenen konuya vâkıf olan insanlar ile mutlaka görüş alışverişinde bulunun. Bu hem anlama metodolojinizin gelişmesini sağlayacak hem de doğru addettiğiniz yanlışların düzelmesine vesile olacaktır.
- Kitap Bilgi Formları Hazırlayın
Kitaplarınızı bitirdikten sonra kitap hakkında yayınevi, yazarı, türü, hitap ettiği kitle ve benzeri teknik bilgileri içeren, ayrıca kısa bir özetinin de olduğu tek sayfalık bir kitap bilgi formu hazırlamanız ve bunları dosyalamanız, daha sonra kitap tavsiyesinde bulunmanız gerektiğinde işinizi kolaylaştıracağı gibi sizin de okuduğunuz kitapları takip etmeniz açısından faydalı olacaktır.
Sonuç olarak sekiz madde ile özetlemeye çalıştığımız “doğru kitap okumak” eylemi, zamanla fıtrattanmış gibi üzerinize yapışacak, kitap okumadan geçecek bir gün ya da gece, sizi aç ve susuz kalmış gibi rahatsız etmeye başlayacak ve “hayatımda sadece iki gece kitap okumadım; evlendiğim gece ve babamın öldüğü gece” diyen Fahreddin-i Razi’yi daha iyi anlayacaksınız.
